Hoofdstuk 7 |
||
| Inhoud 1. Westen 2. 3. 4. 5. 6. 7. 9. 10. 11. |
1. „Dat verborgen en heerszuchtige iets waarvoor wij
lange tijd geen naam hebben totdat het uiteindelijk onze taak blijkt te zijn - deze tiran
in ons zet ons op verschrikkelijke wijze iedere poging betaald die wij ondernemen om hem
te ontwijken of aan hem te ontsnappen, ieder vroegtijdig resigneren, iedere gelijkstelling
met hen tot wie wij niet behoren, elke nog zo achtenswaardige activiteit, wanneer die ons
van onze hoofdzaak afleidt - ja zelfs iedere deugd die ons tegen de hardheid van de
allereigenste verantwoordelijkheid wil beschermen. Ziekte is telkens het antwoord als wij
aan ons recht op onze taak willen twijfelen, als wij beginnen met het ons ergens
gemakkelijker te maken. Merkwaardig en afschuwelijk tegelijk: de dingen waardoor wij ons
ontlasten zijn het waar wij het hardst voor moeten boeten! En als wij daarna naar de
gezondheid terug willen, dan hebben wij geen keus: wij moeten ons zwaarder belasten als
wij ooit van tevoren ooit belast waren...". F.Nietzsche Inleiding 2. In geschriften over „maatschappelijke vernieuwing" zijn doorgaans drie ingredienten terug te vinden: betrokkenheid bij de situatie, analyse en het lanceren van een aantal ideeën ter verbetering van de situatie. In het gunstigste geval mondt dit uit in een "project". Hoewel de betrokkenheid mij vaak als echt overkomt, ik het ook vaak eens ben met de „analyse" en ook de ideeën vaak niet slecht zijn, kan ik mij zelden vinden in zulke stukken cq projecten. Hoe komt dat? 3. Nader bezien is er altijd sprake van een typisch intellektuele aanpak. Betrokkenheid en analyse monden daarbij altijd uit in een „idee", die dan verder vorm gegeven wordt. In het begin is er dan een soort „ideeënroes", een beginnersenthousiasme, hetgeen vroeger of later weer afzakt. Is de idee uitgekauwd, dan wordt hij weggegooid. Het dossier verdwijnt en niemand die er verder nog iets van hoort. Ook projecten zijn nauwelijks relevant als het gaat om werkelijke verandering. Zij zijn òf goedbedoelde pogingen òf doelbewuste afleiding van waar het om gaat. Het probleem hedentendage is immers dat alles in onoverzichtelijke delen is opgesplitst. Projecten versterken die tendens. Alleen een samenhangend geheel kan echter duidelijkheid brengen. 4. Mijn stelling is, dat het hedentendage niet meer gaat om de verwerkelijking van ideeën, maar om iets veel fundamentelers. Wat er werkelijk in de (Westerse) wereld aan de hand, is zelfvervreemding. Wij zijn vervreemd van onszelf en onze omgeving: ons ware Zelf, de onderdrukte delen van onze psyche, ons voelen en ons lichaam, van de natuur, onze medemensen en de samenleving. Tegen deze achtergrond kan „oplossen van problemen" slechts marginaal zijn. In plaats van „maatschappijverandering" gaat het veeleer om zelfwording, het herstel van de eenheid met onszelf en onze omgeving. In plaats van het achternalopen van (weer een nieuw) idee, gaat het om het verwerkelijken van jezelf en je eigen leven. Vervolgens worden die verworvenheden naar je directe omgeving uitgebreid. De Nieuwe Mens 5. Sociale en culturele vernieuwing als een consequent heelwordings- en integratieproces is HET antwoord op het grote euvel van de huidige tijd: de algehele vervreemding met haar onwetendheid, zelfverslaving en onverschilligheid. Hebben we niet ooit ons lichaam aan de medische wetenschap, onze ziel aan de kerk, onze huishouding aan de consumptiemaatschappij, onze straat aan de criminaliteit, onze buurt aan het verval, onze Regio aan de milieuvernietiging en onze samenleving aan de ondergang prijsgegeven? Het is dus hoogste tijd dat wij dit alles terugnemen, willen wij voor onszelf, onze kinderen en de aarde (nog) een leefbare wereld opbouwen. De weg is het stap voor stap uitbreiden van onze bewustwording en vaardigheden. HET GROTE LEERPROCES wijst daarbij de weg. Vanuit de individuele bewustwording worden concentrische cirkels getrokken waarbij de actieradius steeds verder wordt vergroot. In dit proces van voortschrijdende integratie neemt de levensvreugde, de wijsheid, de liefde, de kracht maar ook de verantwoordelijkheid overeenkomstig toe. Dit gaat echter "vanzelf". De basis is namelijk de voortdurende terugkoppeling naar de eigen innerlijke Bron, de verschillende stappen in het proces en het contakt met de omgeving. 6. Het zal duidelijk zijn dat wat door de HET GROTE LEERPROCES - het trekken van concentrische cirkels vanuit je innerlijk naar je omgeving - wordt aangeroerd iets is wat wij in ons dagelijks leven, maar ook in onze politieke-, bedrijfs- en organisatiecultuur welhaast totaal missen, namelijk dat aan een uiterlijke kwaliteit een innerlijke voorafgaat, hetgeen bovendien voor de betreffende persoon een hele ontwikkeling inhoudt. We zullen daarom aan onszelf en aan onze politici, economen, technocraten en managers deze eis tot innerlijke ontwikkeling moeten gaan stellen, willen wij samen werkelijk verantwoordelijk kunnen zijn. En dan heb ik het nog niet over "het uitblinken in schitterende deugd, de mensen liefhebben en het rusten in het hoogste goed..." (zie verder 6.11 „De Oorspronkelijke Tekst") 7. Het is tijd voor verandering. Nieuwe goeroe's hebben wij daarbij niet nodig. Respectabele onderzoeksinstituten maken het ons nu overduidelijk: "Er is een wereldrevolutie nodig" (Worldwatch Institute); "Er is een radicale trendbreuk in ons gedrag nodig" en "Er moet een einde komen aan de alsmaar doorgaande groei van produktie en consumptie" (RIVM). Het milieu blijkt de spiegel van ons individuele en collektieve falen, zelfs waar het ons pure overleven aangaat. Dieren en planten zijn wat dat betreft intelligenter. De aarde heeft een Nieuwe Mens nodig. Het Leerproces 8. Het leerproces is al door velen beschreven: "Verbeter de wereld, begin bij jezelf" (Bond zonder Naam) ; "Think globally, act locally" (E.F.Schumacher); "Reinig het milieu, begin bij jezelf" (Earth Care). Wat HET GROTE LEERPROCES leert, is het verlicht handelen in de wereld, de mensen liefhebben en het (tegelijkertijd) rusten in het ware Zelf...De tekst gaat verder: 9. "De ouden die het verlichte handelen in de praktijk wilden brengen, brachten eerst hun bezit op orde. Omdat zij hun bezittingen op orde wilden brengen, regelden zij eerst hun persoonlijke relaties. Daar zij hun persoonlijke relaties op orde wensten te brengen, werkten zij eerst aan hun eigen Zelf" (HET GROTE LEERPROCES, een van de vier klassieke boeken van het Confucianisme, China 400 BCE!). 10. In het kort houdt het laatste in, dat je "eerst" jeZelf vindt en vandaaruit aan "de wereld" gaat werken met trapsgewijze uitbreiding van je innerlijke verworvenheden. Het mededogen is hierbij de drijfveer: "de mensen liefhebben". HET GROTE LEERPROCES leert dat bij dit proces alle stappen bij elkaar aan moeten sluiten, wil het vruchtbaar worden. Zij staat niet toe dat daarbij maar één onderdeel wordt overgeslagen, alles komt organisch uit het voorafgaande voort. Als je in het klein je situatie niet op orde kunt krijgen, hoe zou je dit dan op grotere schaal kunnen klaarspelen? Concreet: als je bij je maatschappelijke inzet aan je persoonlijke problematiek voorbijgaat, zuigt dit zoveel energie en kracht weg, dat je inzet vroeger of later als een pudding in elkaar zakt. Als bij het bouwen van je huis vitale onderdelen worden vergeten, zakt het in elkaar. Veelal betekent dit: wil je vooruitkomen, dan zul je "eerst" evenzovele stappen terug moeten doen. De meesten van ons zijn immers vervreemd van hun ware Zelf. "Eerst" zul je dus je eigen (innerlijke) vervreemding moeten opheffen, alvorens helend in de wereld te kunnen staan. Het is het proces van "self-empowerment" in verbondenheid met de wereld. Wat door HET GROTE LEERPROCES wordt aangeroerd is actueler dan ooit. Het door haar beschreven stapsgewijze leerproces is onze leidraad. 11. Twee dingen zijn daarbij van belang: de stappen vooruit en de voortdurende terugkoppeling. Het eerste vanwege de neiging van de meesten van ons daar te blijven steken waar het confortabel aanvoelt. Een deelaspekt wordt dan zo belangrijk, dat je het doel uit het oog verliest: de totale transformatie van mens en samenleving. In de volgende pagina's is de weg daarheen aangegeven: de nieuwe mens in zeven stappen. Zonder exclusiviteit te willen opeisen - er zijn vele wegen naar Rome - lijkt deze benadering een zeer realistisch en bruikbaar model. De terugkoppeling is van belang om jezelf en je doelstellingen voortdurend te toetsen. Vooral waar het om verandering gaat, houden we onszelf nogal eens voor de gek. Vaak hebben we een veel te rooskleurig beeld van onszelf (of het tegenovergestelde), waardoor we het contakt met de realiteit dreigen te verliezen. We gaan dan te zeer op in het door onszelf gecreëerde wereldje. Zelfvergenoegzaamheid en isolatie is het gevolg. Voor de aarde zijn we dan onbruikbaar geworden. Willen we daarentegen succes hebben, moet elke verworvenheid duurzaam in onze persoonlijkheid worden geintegreerd. Eerste stap: Zelfrealisatie 12. Het is tijd om de waarheid te zeggen: Hebben is het onvermogen tot Zijn. We zijn verslaafd aan "meer" uit onvermogen onszelf te zijn, onze beste kwaliteiten te ontwikkelen. We hebben behoefte aan respekt, maar we kopen een nieuwe auto. We zouden creatiever willen zijn, maar kopen nieuwe kleren. We zouden meer onszelf willen zijn, maar vluchten in de afleiding. Toch weten we het allemaal: als je liefhebt "heb je niets meer nodig"; wandelend in de natuur "valt alles van je af". "Jezelf kunnen zijn en een simpel leven leiden" is het ideaal van velen. We zouden dat allemaal wel willen, maar vinden dat het in deze maatschappij niet kan. Dan is het goed om te bedenken, dat "de maatschappij" of "het systeem" grotendeels de collektieve neerslag is van onze verslavingen. "Economische groei" is de directe uitdrukking van onze zucht naar meer: de "maatschappij" als dooddoener om onze hebzucht te sanctioneren. Zien schept verplichting 13. We zitten onszelf dus voor de gek te houden. We verlangen naar werkelijk geluk, maar jagen schijngeluk na. De eerste stap is dus het pijnlijke inzicht in onze werkelijke situatie: die van een hopeloos verslaafde. Hebben we dat ingezien, dan kan onze individuele en collektieve ontwenningskuur beginnen. In het najagen van alles en nog wat ben je van jezelf, van je eigen kern vervreemd, je zit alleen "aan je buitenkant". Om die frustratie op te heffen (en al het verslavingsgedrag dat daar uit voortkomt), moeten we dus op zoek gaan naar dat wat ons werkelijk gelukkig maakt. Alleen zo kunnen we onze obscessies loslaten: als je er iets waardevollers voor terugkrijgt. 14. Dit lijkt het belangrijkste obstakel: je "weet wat je hebt" en je weet niet wat je ervoor terugkrijgt. Iedereen is als de dood voor "inleveren". Maar wat lever je eigenlijk in? De schone schijn, een heleboel gemakzucht, verveling, stress, ziekte, zorgen, angsten en frustratie. En wat krijg je ervoor terug? Jezelf, vrede en helderheid, innerlijke vrijheid en kracht, stabiliteit en acceptatie, zingeving en creativiteit, vriendschap, liefde en verbondenheid. Het resultaat is Zelfrealisatie: jeZelf-zijn in verbondenheid met je omgeving. "Zelf" met een grote Z omdat het erom gaat je kern te vinden, dat wat je in wezen bent. De vreugde die hieruit voortkomt, overtreft al het andere. In plaats van dwangmatige groei is de innerlijke balans gekomen. Om gelukkig te zijn heb je dan niet (zo) veel meer nodig. Naast je basisbehoeften als voeding, kleding, een dak boven het hoofd, een basisinkomen, opleiding, zinvol werk en goede medemenselijke verhoudingen zijn je behoeften dus voornamelijk niet-materiëel geworden. Een schoon milieu is daarbij de eerste prioriteit. Pas als je je vrijmaakt, kun je je werkelijk 15. Toelichting: De wegen van Zelfverwerkelijking zijn voor ieder verschillend. De een vindt het in ontspanning, lichaamsbewustwording, qigong, yoga en meditatie . Voor een ander blijkt bijvoorbeeld Voice Dialogue, emotionele zelfintegratie (ESI) of NLP (om maar eens iets te noemen) de aangewezen weg. Deze methoden van bewustwording, creatieve integratie en emotionele catharsis geven een verrassend inzicht in jezelf. Je leert je eigenlijke ik (het bewuste gewaarzijn) vinden, van waar uit je niet alleen leert los te komen van je vastzittende patronen, maar tevens nieuwe dimensies van je persoonlijkheid ontdekt. Belangrijk daarbij is, dat je je bewust openstelt voor die aspekten en kwaliteiten die je altijd had buitengesloten. Mocht je devotioneel zijn ingesteld dan vind je je weg zeker in vertrouwen, acceptatie en liefdevolle overgave. Terwijl de mens van aktie het vindt in belangeloze inzet en toewijding voor al wat leeft. De "Koninklijke Weg" is echter de integratie, de persoonlijke combinatie van verschillende invalshoeken. Tweede stap: Gezond door optimale vitaliteit 16. De gemeenschappelijke noemer van vrijwel alle chronische ziekte en degeneratie is enerzijds een ophoping van gif- en afvalstoffen in je lichaam en anderzijds een verminderde weerstand. Juist deze twee factoren spelen in de huidige situatie een allesoverheersende rol. Er zijn tegenwoordig meer dan 100.000 verschillende industriële chemicaliën "in omloop", waarvan ten hoogste 10% voldoende is getest op schadelijkheid voor de mens en andere levende wezens. Een totaal uit de hand gelopen situatie dus. En elke dag komen er 3 tot 5 nieuwe bij. Tegen dat licht is de "maximaal toelaatbare dosis" van één bepaalde stof dan ook volstrekte onzin en dus misleiding te noemen. Niemand weet (en komt ooit te weten) hoe al die verschillende stoffen in combinatie op ons lichaam inwerken. 17. Aangezien er tegelijkertijd zoveel andere ondermijnende faktoren op ons inwerken, zoals te hoge UV straling, problemen en stress, de overdosis aan "informatie", de toenemende agressie, de angst en de onleefbaarheid van de steden, lawaai, overvoeding, zelfvergiftiging vanuit de eigen darm en andere storingsvelden, radioaktiviteit, virus- en schimmelinfekties, elektromagnetische straling, deficiënties, de gevolgen van een zittende leefwijze, genotmiddelen, medicijnen en drugs, kunnen we er in ieder geval zeker van zijn dat iedere druppel de emmer kan doen overlopen. Dat is dan ook de oorzaak, dat je er vandaag nog "gezond" bij kunt lopen, maar morgen plotseling en "volledig onverwacht" er een of andere ziekte uitbreekt. De cijfers spreken duidelijke taal: dramatische vervroeging van chronische stoornissen en ziekte bij kinderen (voedselintolerantie, allergie, ME, RSI, suikerziekte, migraine, arthrose, ja zelfs borstkanker bij 17 jarige meisjes) én volwassenen (toename van verschillende vormen van chronische ziekte, kanker en dementie zelfs met 40% in het jaar 2010 vergeleken met 1992 - over 10 jaar dus). Het is (veel) later dan je denkt. 18. Vooral de sterk toenemende belasting door elektrische en elektromagnetische straling resp. velden - elektrostress - baart toenemend zorgen. Steeds meer mensen klagen over stoornissen als moeheid, depressie, slapeloosheid, innerlijke onrust, hartkloppingen, buikklachten en vele andere meer. Een onderzoek van de universiteit van Tübingen heeft aangetoond, dat binnen een straal van vele tientallen meters van een handy-bellende persoon andere mensen afysiologische (onnatuurlijke) afwijkingen van hun hersenpatroon (EEG) vertoonden. Recentelijk (CNN, 18 aug.2000) wordt zelfs vanuit de VS bevestigd (Universiteit van Washington), dat handys aantoonbar biologische schade aan hersencellen en het DNA toebrengen. Het grote gevaar van dit soort belasting is niet alleen hersenbeschadiging met alle gevolgen van dien - geheugen- en concentratieverlies, vroegtijdige veroudering ("Alzheimer!"), gedragsstoornissen, toenemende agressie - maar ook de afbraak van ons immuunsysteem, hetgeen o.a. tot uiting komt in de sterk opkomende hedendaagse bacterie-, virus- en schimmelinfecties. Er zijn auteurs die de elektrostress tevens als oorzaak voor het sterven van de bossen aanwijzen. Postduiven raken zo gedesorienteerd, dat recentelijk slechts 5.000 van de 10.000 losgelaten duiven zijn weg terug naar huis wist te vinden, in tegenstelling tot de tijd daarvoor, waarin hoogstens enkelingen dit lot overkwam! Steeds meer mensen krijgen onverklaarbare uitvalsverschijnselen of sterven aan een plotselinge hartdood. Allemaal zonder "bekende oorzaak". Het loopt echter wel parallel aan de expansief groeiende communicatietechnologie. Indien deze relatie bestaat en daar zijn dus steeds sterkere aanwijzingen voor, dan blijkt de mens niet bestand tegen de gevolgen van met name de gsm-technologie. De verdergaande groei van de technologie moet daarom fundamenteel aan de orde worden gesteld. Het zou de meest markante bevestiging van onze these zijn, dat de grenzen van de groei zijn bereikt (overschreden) met de noodzaak tot een totale Ommekeer in de cultuur. Gebeurt dit niet, dan zullen de "laatsten de eersten" zijn, dwz de meest "primitieve" mensengroepen ver weg van de "beschaving" zullen de grootste overlevingskansen bezitten. 19. De noodzaak tot de tweede stap in onze bewustwording: de uitbreiding van onze aandacht en zorg voor het lichaam zal dus duidelijk zijn. Hierbij zijn drie faktoren van doorslaggevende betekenis. In de eerste plaats zullen we het zeker niet redden zonder de omschakeling op een gezonde leefstijl. Niet alleen dat we ons hierdoor meteen fitter en energieker zullen gaan voelen, meestal verdwijnen er tevens een aantal klachten. Gezonde voeding, fitness en regelmatige lichaamsreiniging staan hierbij centraal, veelal aangevuld met o.a. voedingssupplementen en anti-oxydanten, drinkkuren, hete baden, leverontgifting, diverse massagetechnieken, fytotherapie en regulering van de menstruatie. 20. In de tweede plaats is het duidelijk, dat de heersende geneeskundige praktijk - lees symptoombestrijding - onze problemen niet kan oplossen. We hebben een hele nieuwe wetenschappelijke benadering nodig *. De stroomsysteemtheorie en -therapie kunnen ons hier verder helpen. De eerste beschouwt onze stofwisseling als een stroommodel, een systeem waarin voortdurend stoffen worden opgenomen, verwerkt en uitgescheiden. Gezondheid wordt op dit nivo gedefiniëerd als een basisregulatie of/en als een dynamisch evenwicht tussen opname, verwerking en afgifte van stoffen. Het is het eerste medisch-ecologische model dat zijn bruikbaarheid langdurig heeft bewezen, terwijl de stroomsysteemtherapie het zelfgenezend vermogen ("strategisch zelfmanagement") van het lichaam benadrukt. Stoffen (voeding, water, lucht en gifstoffen) doorlopen in het lichaam de fasen van voeding, vertering, transport, verbranding, assimilatie, ontgifting en uitscheiding. Elk van bovengenoemde fasen kan worden geoptimaliseerd, waardoor het geheel in balans komt en een optimale gezondheid wordt verkregen. Dit ondersteunen van het strategisch zelfmanagement van het lichaam valt in de praktijk samen met een gezonde leefstijl. Het is dan ook gebleken, dat met behulp van een gezonde leefstijl we onze gezondheid kunnen optimaliseren (bruisen van gezondheid) en (vele) ziekten indirect kunnen genezen. Aangezien de principes van stroomsysteemtherapie en gezonde leefstijl eenvoudig zijn en door iedereen begrepen kunnen worden, is (optimale) gezondheid zo in ieders eigen hand komen te liggen. Mondigheid en ZELFZORG zijn hiermee de hoekstenen van de gezondheidszorg geworden. *Zie: http://welcome.to/FreeWHC/ 21. Tenslotte is er geen gezondheid mogelijk zonder een gezond milieu. Daarom is eigenbelang voor de eigen gezondheid nu gemeenschappelijk belang geworden. Zonder zorg voor het grote geheel zullen we - onze kinderen en kleinkinderen - niet overleven. We zullen dus een volgende stap moeten doen. In ons model van trapsgewijze bewustwording is dit de zorg voor een milieuvriendelijk huishouden. Nu we alles hebben, is er niets meer te verliezen Derde stap: Milieuvriendelijk Huishouden 22. Net als de stofwisseling met input, verwerking en output van voeding, water, lucht, afval- en gifstoffen („stroomsysteem") kan ook het huishouden worden opgevat als een stroomsysteem met input, verwerking en output, respektievelijk aanschaf, verbruik en afdanking. Evenals bij het lichaam hebben we in de huishouding de keus tussen ophoping en verspilling óf het instellen van een duurzame huishoudeconomie. We trekken dus nu onze ervaring - verkregen bij het ontwikkelen van een gezonde leefstijl - door. In plaats van voeding, water, lucht en gifstoffen (input) zijn in de huishouding voornamelijk energie, water, goederen, informatie, transport, geld en kinderen van belang. 23. Om met de goederen te beginnen. Met het instellen van een gezonde leefstijl hebben we onze voeding reeds veranderd: biologische resp. ecologische kwaliteit; in verhouding veel fruit, groente en graanprodukten; weinig of geen vlees, vis of eieren; in plaats daarvan sojaprodukten en zure zuivel; koudgeperste plantaardige olieën, noten en zaden. Bij het drinken koffie en softdrinks achterwege laten, weinig thee. Aanbevolen dranken zijn natriumarm mineraalwater en kraanwater half om half (behalve daar waar het kraanwater al te veel verontreinigd is), kruidenthee's, vruchten- en groentesappen, koffievervangingsmiddelen in totaal tenminste twee liter per dag. Criterium voor de voeding: hoge kwaliteit en voedingswaarde, liefst uit de eigen regio, sobere combinaties in één maaltijd ("Een leven lang fit"), voldoende gevarieerd over de hele week, zeer smakelijk, met een overschot aan basen, aangepast aan de individuele vertering en zonder gifstoffen en toevoegingen. 24. In het verlengde ervan ligt de omschakeling op natuurlijke cosmetika en geneesmiddelen. Een natuurgeneeskundige cq homoeopathische huis- en reisapotheek is aan te bevelen. Een volgende stap is het vervangen van alle giftige rommel door milieu-vriendelijke produkten. Schoonmaak- en ontsmettingsmiddelen, waspoeder, luchtzuiveraars, muggen- en mottenverdelgers, koper- en zilverpoets, boenwas, verf, vlekkenmiddelen, terpetijn, batterijen en giftige bestrijdingsmiddelen voor de tuin, alles gaat de deur uit. Het is dan verrassend om te merken hoe eenvoudig en vaak veel beter (en goedkoper) er met niet-toxische produkten gewerkt kan worden. Voorbeelden zijn het gebruik van vloeibare zeep of een milieuvriendelijk reinigingsmiddel (borax) voor de schoonmaak, azijn voor het verwijderen van kalkaanslag en waterverdunbare acrylverven voor binnen- en buitenshuis. 25. Ten aanzien van de andere goederen eerst het volgende. Het is goed te beseffen dat, in tegenstelling tot de meeste benaderingen, ons model een organisch proces is waarin het een bijna vanzelfsprekend uit het ander voortkomt. De moeite die voor een volgende stap gedaan moet worden, is daarbij relatief gering. Aangezien de motivatie uit de direkte ervaring komt, is de kans van slagen hierbij dus veel groter. Elke ervaring is "verinnerlijkt", dusdanig dat het kracht geeft voor een volgende stap. 26. Tegen de achtergrond van zowel de praktijk van Zelfrealisatie als je gezonde leefstijl, waarin je in toenemende mate ervaart dat je geluk en welbevinden verregaand onafhankelijk is van het materiële, zal het je dus veel gemakkelijker vallen je huishouding om te schakelen van een dumpplaats van overtollige, luxe- en statusprodukten naar een duurzame, sobere kringloopeconomie. Je ontdoen van het teveel ervaar je als een bevrijding in plaats van een verlies. Wat je er onmiddellijk voor terugkrijgt is tijd, ruimte, plezier, gemak, creativiteit en verbeterde onderlinge verhoudingen (na grondige voorbereiding van de hele "operatie") en vriendschap. In plaats van "het huishouden als hoeksteen van de groei-economie" wordt het de broedplaats van een nieuwe mens, cultuur en samenleving. Eén ding staat daarbij vast: groene huisvrouwen en -mannen hebben de toekomst. 27. Criteria bij de aanschaf zijn dan de milieuvriendelijkheid, de werkelijke behoefte, de kwaliteit en duurzaamheid van het produkt en de betaalbaarheid. Daarnaast staat het zuinige en milieuvriendelijke onderhoud en de afvalverwerking. Dat laatste dient uiteraard gescheiden te worden en geschikt te zijn voor recycling. 28. Energie- en waterbeheer staan in de huishouding centraal. Voor het jaar 2010 moet de uitstoot van een aantal luchtvervuilende stoffen - graadmeters voor het energieverbruik - met 70-90% omlaag willen we het broeikaseffekt tot stilstand brengen. En: ook als we nu opeens helemaal geen bestrijdingsmiddelen meer zouden gebruiken staat het grondwater - door de hoeveelheid die nu in de grond zit en langzaam verder naar beneden zakt - over 70 jaar nog gigantische verontreinigingen te wachten. Twee redenen dus, naast honderden andere even ernstige problemen, die al genoeg zijn om de situatie meer dan au serieux te nemen. 29. We besparen energie door te kijken naar de aanschaf. Niet meer elektrische apparaten dan strikt nodig is, van de "broodnoodzakelijke" alleen de meest zuinige aanschaffen. Overweeg de aankoop van een zonneboiler. Isolatie van het huis: gevel-, dak-, spouwmuur-, vloerisolatie, dubbelglas of voorzetramen brengt grote besparingen met zich mee. Ook op het verbruik - verlichting, koelkast, koken, wassen - kan aanzienlijk bespaard worden. Wat het waterverbruik betreft, denk aan de aanschaf van de energie- en watersparende kop op de kraan en de douche, het aansluiten van een regelbare stortbak op de WC zodat er niet meer water wordt verbruikt dan strikt nodig is, het niet onnodig laten stromen van de kraan bij het tandenpoetsen en alleen wassen met de volle trommel. 30. Een belangrijke "input" is ook informatie. Hierbij zou het accent gelegd kunnen worden op alle informatie die je streven naar de "nieuwe mens" ondersteunen. Kinderen zouden thuis kennis kunnen nemen van informatie die ze op school niet ontvangen. Tevens kan het besef groeien, dat de overmaat aan voornamelijk irrelevante "informatie" verlammend werkt op de helderheid, je innerlijke balans en creativiteit. Iedereen kan hier op eigen wijze een middenweg vinden. 31. Soms kan het verstandig zijn - vooral in het begin van het projekt - een inkomsten/uitgaven staatje bij te houden om precies te weten hoeveel geld waar naar toe gaat. Het is de verwachting, dat het uitgavenpatroon steeds meer naar de vitale dingen verschuift: huur, gezond voedsel, opleiding, genieten en creativiteit, milieubewustwording en -bescherming. 32. Orienteer je bij het tuinonderhoud op organische grondverbetering en natuurlijke bestrijdingsmiddelen. Koop voor de groentetuin zoveel mogelijk biologische zaden en leg een composthoop aan. Denk aan het spaarzaam besproeien. 33. Wat het krijgen van kinderen betreft: de bevolkingsexplosie is naast de economische groei de hoofdverantwoordelijke voor de mondiale milieucrisis. Hierbij verbruikt een Westers kind in verhouding tot een kind uit de Derde Wereld vele malen meer grondstoffen en energie. Reden dus om hier het kindertal te beperken. De nul tot twee optie heeft de voorkeur. 34. Terugkoppeling: Bij de integratie van fase drie krijgen we al een aardig inzicht in ons fundamentele probleem groei. We gaan inzien dat dit in feite een ophopingsproces is en wel op alle nivo's. Op het psychische nivo is het de identificatie met en koestering van bepaalde gedachten, ideeën, emoties en verlangens. Het is de oorzaak dat we "normaal" al voortdurend door onze gedachtenwereld worden beheerst. Niet voor niets zeggen we dan ook: ik ben "in gedachten". We zijn erin verloren, zij hebben greep op ons. Een gedachtencomplex breidt zich hierdoor uit en wordt sterker. Tot over een grens waarin we volledig slaaf van onze dwanggedachten zijn. In die toestand hebben we onszelf - onze vrije helderbewuste aanwezigheid - geheel verloren. De meesten van ons leven permanent in deze toestand. Veel van deze verslavingen worden tevens gevoed door de consumptiepropaganda, waardoor de cirkel zich sluit. 35. Op het lichamelijke niveau uit het zich voornamelijk in overeten. De meesten van ons eten twee tot drie keer teveel.. Gevolg voor onszelf is de slechte vertering, verbranding en ontgifting van voedingsstoffen, hetgeen een van de hoofdoorzaken is van chronische ziekte, met name ook van kanker. Voor het milieu betekent het een grove aanslag op de beschikbare landbouwgronden, het instandhouden van de industriële voedselproduktie met verkwisting, vervuiling en vergiftiging; de stimulering van de houtkap van het regenwoud (o.a. ten gunste van de "hamburgerfarms") en een schrijnend onrecht ten aanzien van de miljoenen hongerenden in de wereld. Vlees eten is in dit verband een extra boosdoener. Voor iedere kilo vlees moet er zeven kilo plantaardig eiwit worden geproduceerd. Terwijl vlees niet alleen een (onnodige) luxe is, maar ook nog eens onze stofwisseling vergiftigt. Zie F. Zeiss "Minder vlees meer verantwoord" 1990 La Rivière of F.Moore Lappé "Diet for a small Planet", 1991 Ballantine. 36. Op het niveau van de huishouding hebben we het onnodige volstouwen met alle mogelijke onnutte artikelen "aan den lijve" kunnen ondervinden. We kwamen vaak om in de troep. De vergelijking met huishoudens in Zuid-Europese landen dringt zich op. Waren we niet jaloers op die mensen die niet veel nodig hadden om gelukkig te zijn? Daar zijn het voornamelijk de zon en het buitenleven; hier kunnen onze Zelfrealisatie, onze gezonde leefstijl en het milieuvriendelijke huishouden ons zoveel levensvervulling en voldoening geven, dat we ons regressieve hamstergedrag voorgoed beteugelen. Overigens houdt ons dwangmatige groeigedrag hier nog niet op. We verzamelen immers van alles. Van geld op de bank (met rente), "ervaringen" en relaties, tot en met invloed en macht. Dat ik gedwongen was om dit verhaal te schrijven! Vierde stap: Netwerken 37. Tot dusver bleef alles binnen de eigen leefsfeer. Vanuit die confortabele positie wordt nu een grote sprong voorwaarts gemaakt: het uitbreiden van de eerste drie gebieden naar de "buitenwereld". Contakt maken dus. Sommigen van ons moeten misschien wel zéér individualistische trekjes overwinnen, voor anderen is het een vanzelfsprekende zaak. Hoe dan ook, aan de vruchten herkent men de boom. Bewustwording is onvruchtbaar als je het niet met anderen kunt delen. De zin van alle innerlijke "groei" is dat het uitmondt in mededogen met al wat leeft. 38. Je gaat je inzicht en ervaringen trapsgewijs uitbreiden in je naaste omgeving: de buren, de straat, de wijk, het dorp, de gemeente en de stad. Zijn er gelijkgestemden, dan is dat het gemakkelijkst. Met hen kun je je ervaringen direkt uitwisselen. Een tweede aanknopingspunt is met je buren een aktie van gemeenschappelijk belang te starten. Dat hoeft niet meteen een groot projekt te zijn, aangezien het oogmerk in eerste instantie betere communicatie is. Tenslotte kun je naar mensen met wie je niet zo goed kunt opschieten een gebaar doen of een confliktoplossing aanbieden. Zijn deze stappen in het begin misschien wat onwennig, al heel gauw zul je de voordelen ervan ervaren: het leren kennen van je buren resp. straatgenoten, het trainen van je eigen communicatieve vaardigheden, het gevoel niet alleen te staan en bezorgdheden te delen. Vaak willen mensen wel, maar ze komen niet over drempels heen óf ze hebben vaak een handvat nodig. Ons "Grote Leerproces in zeven stappen" zou zo'n handvat kunnen zijn. 39. Inhoudelijk staat het delen van ervaringen voorop. Mogelijkerwijs komt daar al iets uit voort. Een gezamenlijke meditatie, samen joggen, het uitwisselen van recepten uit de gezonde keuken, wederzijdse hulp bij ziekte en tips voor milieuvriendelijk huishouden. Een bijeenkomst kan vervolgens wonderen doen. Het is het begin van acties op iets grotere schaal: de leefbaarheid van de wijk vergroten, het gezamenlijk gebruik van de auto en carpooling, afspraken over milieu-vriendelijke produkten met de plaatselijke middenstand, initiatieven voor natuurlijk tuin-, volkstuin- en groenbeheer of het voortouw nemen bij gescheiden afvalverwerking. Natuurlijk zijn er nog ambitieuzere projekten mogelijk: het opzetten van een natuurgeneeskundig centrum, aktie voor milieuonderwijs op de scholen, het stimuleren of uitbreiden van de "bedrijfsinterne milieuzorg" of het deelnemen aan gemeentelijke milieuaktiviteiten of -functies. 40. Terugkoppeling: Al deze aktiviteiten hebben een voortdurende feedback naar de eerste drie stappen. Deze laatste zijn de basis waar van uit iedere verdere aktie continue gevoed wordt, zodat alles elkaar over en weer versterkt. Helder inzicht, liefde en kracht zijn hierbij de drijfveren. Zij maken het mogelijk nieuwe obstakels op je weg te integreren. De "maatschappij" blijkt daarbij een noodzakelijke confrontatie om je innerlijke verworvenheden op hun werkelijke waarde te testen. De mensen die dit vallen en opstaan met elkaar delen, worden elkaars vrienden en natuurlijke bondgenoten. Wederzijdse hulp en steun komt eruit voort. Dit creëert een onverwoestbaar vertrouwen, motivatie en enthousiasme bij de verdere voortgang. Hierin onderscheidt ons model zich fundamenteel van alle andere benaderingen. Vijfde stap: Regionalisatie (Milieu) 41. Bij de eerste stap werd hiervoor al de grondslag gelegd: word je je van je lichaam bewust, dan is je omgeving daar het verlengde van. Je stoel (of je auto...) wordt dan het verlengstuk van je (uitgebreide) lichaamsgevoel. "Je wordt er één mee". Op dezelfde manier komen het gras, de bomen en struiken in je aandachtsruimte te liggen. Ze worden een deel van je. Vanaf dat moment is de basis voor waarachtig mededogen gelegd: alle schade de natuur aangedaan (be)treft jezelf. 42. Bovendien hebben we de waarde van "bij jezelf beginnen" en "je innerlijke kracht trapsgewijs naar je omgeving uitbreiden" nu grondig verinnerlijkt. We zijn in onszelf en in onze omgeving geworteld. Het is onze eigen plek waar onze inspanningen voor een nieuwe mens en samenleving het meest vruchtbaar blijken te zijn. Vanuit ons krachtcentrum hebben we een vruchtbaar en creatief netwerk van mensen en activiteiten ontwikkeld. Het is logisch dat dan ook ons contakt met de ons omringende natuur inniger is geworden. We krijgen gevoel voor de streek waarin we leven. En dus een speciale verantwoordelijkheid om het landschap te behouden. 43. We kunnen onze streek afgrenzen en inventariseren op de verschillende ecotopen en ecosystemen. Wellicht verdiepen we ons in de natuur- en cultuurhistorische achtergrond van onze Regio. Bovendien kunnen we de gevolgen van het ingrijpen in het landschap analyseren. De meest kwetsbare plekken en situaties lokaliseren. Inventarisatie van bedreigde soorten kan nuttig zijn. Daarbij is te bedenken dat vele plantensoorten en bomen er voor het oog nog heel "gezond" uit kunnen zien. Echter door langzame verandering van de chemie van de bodem (door verzuring, vermesting, vergiftiging en verdroging) kan hun innerlijke weerstand al dermate verzwakt zijn dat ze van de een op de andere dag chronisch ziek worden en/of sterven. De "optimisten" onder ons - degenen die zeggen dat het allemaal wel meevalt omdat het "er allemaal nog zo goed bijstaat" - zouden hier kennis van moeten nemen. 44. Ook kunnen we bijeenkomsten organiseren om het "regiobewustzijn" te versterken. Vervolgens kunnen we initiatieven ontplooien als het ondersteunen van ecologische cq biologisch dynamische landbouw, druk uitoefenen ter verhindering van uitbreidingsplannen of een aktiegroep vormen voor de sluiting van een vervuilende industrie. 45. Terugkoppeling: Een andere manier om naar het landschap te kijken is door analogie met het menselijk lichaam. Onze huizen, wegen, fabrieken, kantoren, afvalbergen en vervuiling kunnen worden opgevat als opvulmateriaal in de natuurlijke samenhang van de aarde. Zij zijn samenklonteringen in het (bind)weefsel van ecologische samenhangen en kunnen worden vergeleken met de ophoping van gif- en afvalstoffen in ons eigen lichaam. Wij "verslakken" de aarde. Evenals wijzelf regelmatig lichaamsreiniging en ontslakking behoeven, is dit ook dringend noodzakelijk om de weefsels van de aarde weer gezond te maken. wat het milieu nodig heeft aan het eigen lijf ervaren 46. Wordt de verslakking te groot dan trekken zowel wij (met betrekking tot het milieu) als het lichaam op dezelfde manier aan de noodrem. Eerst probeert het lichaam zijn afvalstoffen via de normale uitscheidingswegen af te voeren (vgl lozing op het oppervlaktewater). Als dat niet voldoende is, roept het de koorts en de ontsteking te hulp (vgl verbrandingsovens) terwijl tenslotte het afval in ons bindweefsel wordt gedumpt (vgl afvalbergen). Door een innerlijke balans (gezondheid) en een kringloop-economie (milieu) zouden de meesten van deze noodmaatregelen overbodig moeten zijn. 47. Gezien vanuit het perspektief van Moeder Aarde zijn onze steden kankergezwellen of ook nog heel anders: waterhoofden, als gevolg van het "in ons hoofd zitten" met alle vervreemding van dien. (Daarom zouden wij vooral ook in de steden onze gezondheids- en milieuinitiatieven moeten ontplooien). Om het beeld verder te vervolgen: wij zijn bezig het levende lichaam van de natuur te vernietigen. De beken en rivieren zijn als de bloedsomloop van de aarde en de tropische regenwouden zijn als haar longen. Terwijl het oog van de aarde ons bewustzijn is. Zesde stap: Eco(logische) Economie 48. De voortdurende economische groei en de bevolkingsexplosie zijn de belangrijkste motoren bij het mondiale milieuprobleem. Zonder deze in de kern aan te pakken, blijven alle andere maatregelen slechts lapmiddelen. En de tijd dringt. Vandaar dat onze zesde stap niet de uitbreiding van alle mogelijke milieumaatregelen op de verschillende nivo's is (waardoor we nu al bijna door de bomen het bos niet meer zien), maar vatten we de koe bij de horens. Je voelt je daarbij wellicht even onwennig als ik. Ook ik ben geen econoom. Overlaten aan "de deskundigen" is echter een hachelijke zaak. Dank zij hen staat de wereld er hedentendage helaas slechter voor dan ooit. 49. Het eerste en meest fundamentele probleem bij de huidige economie is, dat zij niet of nauwelijks demokratisch wordt gecontroleerd. In het lichaam van de demokratie is de economie (samen met de technologie en in vele gevallen het militaire apparaat) een kankergezwel dat zijn eigen wetten kent. Het bedrijfsleven investeert, produceert en dumpt toch nog (mondiaal gezien) steeds wat, hoe, waar en hoeveel zij wil. Het wordt er steeds opnieuw ingehamerd: "Democracy and the free market" (B.Clinton, G.W.Bush), twee die elkaar voortdurend de bal toespelen. Het punt is nu dat deze twee niet gelijkwaardig zijn. De macht ligt immers bij de economie: de bovenlaag die de produktiemiddelen bezit en controleert. De "demokratie" fungeert hier als afleider. Zij houdt de mensen zozeer bezig ( zij is ook zo complex ...), dat het "vrije spel van de markteconomie" ongestoord zijn gang kan gaan. 50. Het tweede grote probleem is dus de (ongebreidelde) groei. Zijn de jaarlijkse "groeicijfers" niet DE obscessie van elke politicus of zakenman? Hierbij wordt de winst van de onderneming steeds opnieuw geinvesteerd in innovatie, uitbreiding en overname. Dit alles met slechts één doel: de produktie verder te vergroten. Voor het milieu is dit een regelrechte ramp: uitputting van de (eindige) grondstoffenvoorraad (mineralen, vis, olie, hout etc.), de gigantische verspilling bij het produktieproces, de vervuiling van bodem, water en lucht, de vernietiging van de atmosfeer (het gat in de ozonlaag, het broeikaseffekt) en de natuur (het verdwijnen van dieren en planten) en de onacceptabele risico's bij het transport. 51. En dat is nog niet alles. Voor de Derde Wereld geldt: "wij zijn arm omdat jullie rijk zijn". De voortdurende verrijking van het welvarende Noorden ten koste van het steeds armer wordende Zuiden is het meest schrijnende onrecht van deze tijd. Door de verplichte afbetaling van de "ontwikkelingshulp" in de vorm van rente en aflossing (van bedragen die steeds hoger worden) komen deze landen steeds dieper in het moeras te zitten. Zonder kwijtschelding (en milieuherstelbetalingen) is er geen uitweg. Daar zijn dan op hun beurt de armsten weer de dupe van. Door de structurele armoede "investeren" de mensen in kinderen, hetgeen hun armoede en honger slechts vergroot. Het is de link tussen groei-economie, armoede en de bevolkingsexplosie. De direkte effecten op het milieu zijn maar al te bekend: boskap, uitputting en onvruchtbaarheid van de bodem, erosie en woestijnvorming, watertekorten en migratie. 52. Wat kunnen we nu doen in een tijd waarin commerciële belangen en de media ons verregaand hebben beinvloed en gemanipuleerd, het consumptiepatroon doorgedrongen is tot in alle uithoeken van onze ziel en de vergroving en de vervlakking van onze cultuur overal zichtbaar is? Wat kunnen we nog naast wat we nu allemaal al doen? Het antwoord is: ontwaken uit onze verdoving, wakker worden. Zelfinzicht, het beseffen en erkennen van je situatie - die van een verslaafde - is het enige wat je uit je moeras (of gouden kooi, maar dat is hetzelfde) kan halen. Misschien kost het je gigantisch veel moeite; moet je oneindig veel vooroordelen in jezelf opruimen en afscheid nemen van (een deel van) je comfortabele leven: het is niet anders want je staat met je rug tegen de muur. 53. Terugkoppeling: Vooral voor diegenen die denken dat "Zelfrealisatie" op zich al voldoende is (New Age) om de aarde te redden (mooie landschappen visualiseren en niet in de gaten hebben - en niet voelen - dat de echte bomen om je heen sterven) komt een cruciaal moment: je innerlijke kwaliteit en verworvenheden transformeren in politieke aktie. Je ervaring met je eigen huishouding (kringloopeconomie), de wijk, de gemeente doortrekken naar respectievelijk het management van je bedrijf en de volkshuishouding (de "grote" economie). Ondersteun initiatieven ter ontwikkeling van de eco-economie. Bestudeer onderwerpen als een groen nationaal inkomen, grondrecht, eco-tax en het rentemechanisme. Doe alles wat je kunt doen en vooral wat je niet denkt te kunnen doen. Zeg nee tegen de groei-economie en de consumptiemaatschappij; neem deel aan politieke bijeenkomsten (met het doel de economie onder demokratische controle te brengen); zet je in voor milieumanagement in het bedrijf: voor duurzame en niet vervuilende produktieprocessen; voor gezondheids- en milieuinitiatieven in de grote stad; oefen druk uit op parlementariërs (Nederland en de EU) of/en wordt lid van een organisatie. Laat als "nieuwe mens" tienduizend bloemen bloeien. Zevende stap: De verlichte samenleving 54. Met een variant op J. Krishnamurti zou ik willen zeggen: "de nieuwe mens is de verlichte samenleving". De zeven stappen zijn het weefsel waarmee die nieuwe maatschappij wordt geweven hier en nu. Daarbij gaat het om de kwaliteit van het leven in al zijn facetten met helder inzicht, liefde en kracht als basis. Daarbij zal het duidelijk zijn, dat die "zeven stappen" niet alleen achter elkaar, maar ook voortdurend gelijktijdig en in wisselwerking met elkaar plaatsvinden. Hetgeen voor ieder weer anders is. En dit is de uitdaging: van een deelgebied steeds meer groeien naar een geheel. Je eigen heelwording en die van de samenleving zijn hierbij éénzelfde proces. Dat is de kern van mijn benadering. 55. Het moge duidelijk zijn, dat de hier geschilderde zeven stappen slechts mogelijkheden aangeven. Er zou ook een andere lijn uitgezet kunnen worden. Je zou bijvoorbeeld het hoofdstuk "Milieuvriendelijk huishouden" kunnen vervangen door "Bedrijfs Milieu Management" of het hoofdstuk "Eco-economie" door "Wetenschap en technologie". In het eerste geval moeten de andere hoofdstukken zoals "Netwerken" en "Regionalisatie" overeenkomstig aangepast worden. Een uitnodiging tot eigen creativiteit dus. De kern blijft echter dezelfde: een consequent heelwordings- en integratieproces als de basis voor sociale en culturele vernieuwing. Een ieder heeft daarbij een eigen vertrekpunt. Voor de een is het de gezondheid, voor een ander Zelfverwerkelijking, voor een derde is het de milieu-bewustwording. Wat HET GROTE LEERPROCES echter zo aantrekkelijk en inspirerend maakt is, dat in het proces van integratie deze gebieden automatisch met elkaar in contakt komen. We krijgen daarbij niet alleen steeds meer aandacht voor de verwaarloosde gebieden in onszelf, maar ook - en tegelijk - openen wij ons steeds meer voor de noden en kwaliteiten van de ander, de medemens. En wel in eerste instantie voor diegenen die ons het meest na zijn: onze persoonlijke relaties, onze buren en mededorps(stads)bewoners. We bouwen op deze manier veelzijdige en vriendschappelijke relaties op in onze eigen buurt zodat de leefbaarheid wordt vergroot. Vertrouwen, solidariteit en een gezamelijke inzet worden zo het draagvlak van iedere locale gemeenschap. Nieuwe verworvenheden, zekerheden en verantwoordelijkheden als de wederzijdse zorg voor de gezondheid, steun bij nood en verdriet, gezamenlijke festiviteiten en de eigen verantwoordelijkheid voor de veiligheid van de buurt kunnen verder uitgebouwd worden. Het "leven in balans" wordt het doel van maatschappelijke vernieuwing. 56. De economische groei neemt echter nog steeds exponentiëel toe, evenals de bevolkingsexplosie, de malaise in de grote steden, de armoede, de bodemerosie en de vervuiling (verdubbeling in enkele tientallen jaren). Om deze desastreuze ontwikkelingen te keren, moet ons werk dus ook exponentiëel toenemen. Dit kan alleen door een algehele "mobilisatie" waarbij iedereen betrokken is. De "nieuwe mens" kan daarbij het voortouw nemen. Vanuit innerlijke vrijheid jezelf verbinden met controle over en de verantwoording voor de eigen leefsfeer staat haaks op de verontrustende ontwikkeling van vandaag, waarbij uit individuele gemakzucht andere krachten de controle over je leven krijgen. Goed voorbeeld daarvan is de snel toenemende computerisering van de privé-leefsfeer, of zoals dat eufemistisch wordt genoemd: het „transparant maken van de consument". Op basis van vriendschap kan daarentegen iedereen - naar aanleg en mogelijkheid - bij het trapsgewijze leerproces betrokken worden. Onze netwerkactiviteiten kunnen dan tevens een grotere dimensie krijgen. Je verbinden met een project in de "Derde Wereld" bijvoorbeeld. Het organiseren van uitwisselingsprogramma's. Alle faciliteiten van onze moderne communicatie staan daarbij tot onze beschikking. "Een lange mars" door de instituties, organisaties, bedrijven en regeringen is noodzakelijk. Het oprichten van een totaal nieuwe politieke beweging is onvermijdelijk. Het doel is een leefbare en rechtvaardige samenleving voor alle levende wezens: mensen, dieren en planten, ja voor de hele aarde. Iemand moet toch "de schuld van de wereld op zich nemen" De Oorspronkelijke Tekst 57. HET GROTE LEERPROCES of Dasuë is volgens Chu Hsi, de grote Sung filosoof (1130-1200), geschreven door Tseng Tzu (400 BC), een van de volgelingen van Confucius. Het thema is de relatie tussen Zelfverwerkelijking, management en politiek, een favoriet onderwerp in de Chinese filosofie van het begin tot de dag van vandaag. Met name in het leven en werk van Wang Yang Ming, de verlichte activist van het vroege Neo-Confucianisme (1473-1529) stond de oorspronkelijke tekst centraal. Zij begint zo: 58. "Wat HET GROTE LEERPROCES leert, is het verlicht handelen in de wereld, de mensen liefhebben en het (tegelijkertijd) rusten in het ware Zelf...". 59. "Wanneer het innerlijk stabiel is, kan het doel vastgesteld worden. Als dat vastgesteld is, wordt een kalme onverstoorbaarheid verwerkelijkt. In die (innerlijke) kalmte is het rustig verwijlen. In dat verwijlen is er zorgvuldig overleg. Alle succes is hierop gebaseerd. Dingen hebben hun wortels en wat daar uit voortkomt. Het handelen heeft zijn begin en zijn eind. Weten wat eerst en laatst komt is wijsheid". 60. "De ouden die het verlichte handelen in de praktijk wilden brengen, brachten eerst hun bezit op orde. Omdat zij hun bezittingen op orde wilden brengen, brachten zij eerst harmonie in hun persoonlijke relaties. Omdat zij harmonie in hun persoonlijke relaties wilden brengen, ontwikkelden zij eerst hun ware Zelf. Omdat zij hun ware Zelf wilden ontwikkelen, was het nodig om eerst bewust te worden. Om bewust te worden, brachten ze eerst orde in hun denken. Om orde in hun denken te kunnen brengen, vergrootten zij eerst hun kennis. Het vergroten van kennis bestaat uit het onderzoeken van alle dingen". 61. "Pas nadat de dingen waren onderzocht, was hun kennis vergroot. Pas nadat hun kennis was vergroot, was er orde in hun denken. Pas nadat zij orde in hun denken hadden gebracht, konden zij bewust worden. Pas nadat zij bewust geworden waren, ontwikkelden zij hun ware Zelf. Pas nadat zij zichZelf verder hadden ontwikkeld, brachten zij hun persoonlijke relaties in harmonie. Pas nadat zij hun persoonlijke relaties in harmonie hadden gebracht, konden zij hun bezittingen goed beheren. Pas nadat hun bezittingen goed beheerd waren, kon er vrede zijn". 62. "Van de Verlichte tot de gewone man, voor ieder is Zelfverwerkelijking even belangrijk. Wanneer de wortels worden verwaarloosd, kan wat daaruit groeit nooit gezond zijn. Wanneer geen aandacht aan de prioriteit wordt geschonken, is aandacht voor de details tevergeefs. Dit wordt genoemd: werken aan de basis. Alleen dan is er verlicht handelen mogelijk". 63. Wang Yang Ming geeft verder het volgende commentaar: "Er zijn er die graag het verlichte handelen in de wereld willen laten doorklinken. Echter, zij weten niet hoe te rusten in het ware Zelf. Eveneens zijn er mensen die de liefde het hoogste goed achten. Zij missen echter vaak de kracht om deze om te zetten in mededogen met de wereld. Ook zijn er die (uitsluitend) het verwijlen in het ware Zelf nastreven. Zij missen echter vaak zowel de liefde als de kracht". 64. Het gaat dus om de integratie van "rusten in het ware Zelf, de mensen liefhebben en het verlicht handelen in de wereld". Om vruchtbaar te zijn, dienen deze tegelijkertijd en in wisselwerking tot elkaar in praktijk gebracht te worden. Het is iets wat we hedentendage zozeer missen. "Bewustwording" lijkt maar al te vaak niet meer te zijn dan het zelfvergenoegzaam rondwentelen in het eigen (droom)wereldje. HET GROTE LEERPROCES, een van de oudste spirituele teksten van de mensheid, kan hier de Weg wijzen. Door het verbinden van "binnen" en "buiten", van Zelfrealisatie en inzet voor de wereld is zij een unieke bijdrage tot het helen van de verscheurdheid van de moderne wereld. 65. Toelichting: De vraag is aan welke eisen zo'n verlicht persoon moet voldoen. Welke kwaliteiten dient hij of zij te bezitten. Welke ontwikkeling zou zo'n individu moeten doormaken, alvorens deze tot dienstbaarheid aan de mensen in staat is? HET GROTE LEERPROCES begint met de vermelding van de uitkomsten van zo'n ontwikkeling. De uiteindelijke kwaliteit van zulke personen is "het uitblinken in schitterende deugd, de mensen liefhebben en het rusten in het hoogste goed...". Wat er staat is niet gering maar spreekt voor zich. Het is een visioen, de doelstelling van grootstmogelijke integratie: die van de optimale mens. Een ieder kan dit overeenkomstig aanleg en mogelijkheden nastreven. In deze verwarde tijd kan het de invulling van een nieuw cultureel ideaal betekenen. 66. Is het doel hiermee helder omschreven, de weg ernaar toe - het proces - is niet minder duidelijk. HET GROTE LEERPROCES volgt hier de voor haar kenmerkende en fascinerende gedachtengang. Een onverbiddellijke logica wordt hier naar voren gebracht. Het is nodig zegt het boek, dat diegene die een groter doel wil dienen "eerst" zijn of haar eigen zaakjes goed geregeld moet hebben. Hij of zij moet in staat zijn orde te kunnen scheppen op kleine schaal wil hij of zij dat ook op grotere schaal kunnen (een waarheid als een koe zoals je ziet). Succes in management over een kleine organisatievorm is voorwaarde voor het overstappen naar een grotere. "De ouden die hun schitterende deugd in de wereld wilden laten doorschijnen, brachten eerst hun staatszaken op orde" 67. Het een blijkt voorwaarde voor het ander en dit gaat nu trapsgewijs verder. Want opnieuw gaat het op, dat het niet mogelijk is de staatszaken te beheren als je niet in staat bent je persoonlijke relaties in harmonieuze banen te leiden. Ben je niet capabel om met zorg, liefde en wijsheid met de verlangens, frustraties en opvattingen van je meest naaste om te gaan, hoe zou je dan op veel grotere schaal verantwoordelijkheid aankunnen? Nee, zegt HET GROTE LEERPROCES heel beslist: als je geen vrede in je familie kunt brengen, vergeet je verdere carrière dan maar. Ga eerst nog maar een stapje terug. Dit besef is heel diep geworteld en werd bij de ouden als een absoluut à priori ervaren: eerst meester zijn op een klein gebied en dan pas op een groter. Eerst heel dicht bij jezelf en dan pas in relatie tot anderen. "Daar zij hun persoonlijke relaties op orde wensten te brengen, werkten zij eerst aan hun eigen zelf" heet het dan ook. 68. Heb je jezelf gevonden en geïntegreerd, dan kun je vervolgens je innerlijke verworvenheden als inzicht, mededogen en kracht in je omgeving laten uitgaan. Echter dit is opnieuw een leerproces dat trapsgewijs verloopt. In het contact met de naaste omgeving - dat geheel naar eigen mogelijkheid "organisch" uitgebreid wordt - is de wereld de spiegel die je daden voortdurend terugkoppelt, waardoor bijsturing mogelijk is. In dit leerproces kan de actieradius en dus je verantwoordelijkheid stukje bij beetje worden uitgebreid. Sla je een belangrijk gebied over, dan zal je door die leemte vroeger of later onherroepelijk teruggefloten worden. Soms kost zo'n terugval jaren, een hele carrière of zelfs je gezondheid. In de praktijk is er echter vaak een interactie van verschillende gebieden tegelijk. De trapsgewijze opbouw moet dus - in de tijd genomen - niet al te letterlijk worden opgevat. Waar het om gaat is dat door het proces van HET GROTE LEERPROCES een echte integratie van "jeZelf-zijn in verbondenheid met de omgeving" wordt bewerkstelligd, een heelwording van mens en samenleving waarbij niets wordt overzien. Het speekt vanzelf, dat in zo'n proces ook niemand wordt buitengesloten. HET GROTE LEERPROCES is een inclusief proces, waarin iedereen - de zwakken en de sterken, de bevoorrechten en de benadeelden - gelijkelijk worden betrokken. Alleen zo kan het op verschillende wijze (het delen van wat je bent en hebt) voor een ieder en de hele samenleving (en aarde) vruchtbaar zijn. 69. Het Grote Leerproces Hoe kunnen wij samen een duurzame wereld
verwezenlijken, * DE BEWUSTE MENS BRENGT EERST ZICHZELF IN BALANS.
© 1999 Copyright by Han M. Stiekema |
