Hoofdstuk 8
VIERINGEN EN RITUELEN

INHOUD

1
INLEIDING
2

DE DRIEVOUDIGE
MOEDER

   - DE OERMOEDER
   - MOEDER AARDE
   - DE STAMMOEDER
3
IN HARMONIE MET DE
NATUUR

4

GODINNEN EN GODEN
5

PRIESTERS EN GOEROE'S
6
VROUWEN EN MANNEN
7

DE OORSPRONKELIJKE
TRADITIE

8

VIERINGEN EN RITUELEN
9

HET GEHEEL DIENEN
10

GROTE MOEDER HYMNE
11

MATRITALK
12
TOT SLOT

LITERATUUR

 

 

MYSTERY RELIGIONS

1. In ancient times the Great Mother was considered the Source of life and death. She was the vegetation Mother. Every season plants died in order to be "reborn" in the next. Life was cyclic. In matriarchy this was the central cult, the alpha and the omega. With the rise of patriarchy the first thing being done was to replace the Mother by male vegetation gods. Baal was one, Dionysos was one.

2. In Hellenistic times - the time of the decline of the Roman Empire - the vegetation cycle had been transformed into Mystery religions in which people were seeking immortality. These mostly oriental cults were extremely popular. Secret male initiation rites celebrated Dionysos - both divine and human - as the one who conquered death. He was the symbol of rebirth and renewal, the hope for the return of the golden age.

3. The cult of Kybele and the Attis mysteries represented the secret of the vegetation. Blood and genitals were sacrificed in order to secure the fertility of the Earth Mother. At the same time new meanings were given to the cult. Redemption - life, death and rebirth in Eternity - became the main goal. For this purpose ecstatic rituals - music, dance, tattooing, hallucinogenic plants - were organized.  "Bread and wine" had sacramental purposes. 

4. In the Egyptian Isis mysteries Osiris was the only god who resurrected after his death, hence his immense popularity. The cult consisted of two parts: fasting and mourning with searching for the dead Osiris, after which the joy of the initiates about the finding of his renewed and reborn body. The new thing was the resurrection, the unification with the Divine in this life. In secret initiations the neophyte was experiencing "death and rebirth" by descending into the underworld while returning from it. Generally the gods of the Mysteries, including Christianity, are all epiphanies of Isis and Osiris (M.Eliade).

5. The greatest rival of rising Christianity was the Mithras cult, the devotion of the Persian god of light. In order to compete successfully Christianity took over almost all characteristics of Mystery religion in general and the Mithras cult in particular. Apart from replacing the Mother by the Father, both Mithras and Christ are mediators between the believers and the invisible god, both religions teach immortality, resurrection, the last judgement, heaven and underworld, baptism, confession, the celebration of the Sunday and the godbirth on December 25th. Christ as "God and man", the Eucharist and the "holy mother with child" were taken from the pharao and Isis cult respectively.

Don't be afraid: the Mother is
taking care of you

6. With Christianity something essential changed. As the experience of spiritual death, rebirth and immortality had been open to all people, this was suddenly claimed by one person only. "Christ died for all of us" means that the essence of life - our own inner dying and renewal, rebirth - was taken away from us. What at first sounds very compassionate appears to have an unexpected shadow part. He died for us, giving us a licence to turn ourselves to our daily business. Moreover, from the beginning the monopoly of "resurrexion" was claimed by the Church. The believers were reduced from active participants into passive spectators of the Mystery. All salvation was supposed to come exclusively from Christ. An entire culture was thus deprived of its possibility of returning to the Source, death and rebirth, of its regenerative power, its inner balance. It was condemned to a superficial, meaningless life, the consequences of which are painfully visible in our current everyday life: an alienated ego. The inability to die is the cause of unlimited growth and expansion of Western culture. Christianity, capitalism, war and exploitation are therefore intimately connected. However...

The Jesus Myth is the highlight in spirituality

7. Why? As the biblical story of Jesus - his being "God", his dying "for all of mankind" and resurrexion - has proven to be false, the actual importance lies in the universal Myth beyond it. The core of the Jesus Myth is that you have to die in order to become reborn. This is of greatest actuality. Isn't it true that the earth is dying, because we are refusing to die ourselves? Just as "Jesus (Horus, Baal, Dionysos etc.) died for us" we have to die for the earth: for starving people, our children, animals, plants, rivers and rocks. Only when a "higher" creature sacrifices him/herself to a "lower" a new era will begin. We have to die materially - dropping the identification with ego and greed - in order to be reborn spiritually. Seen this way the Jesus Myth - created by Paul, by projecting various elements of the Mystery Religions into Christ - could indeed be a great example for post-modern people. It confronts us with our main sin: ignorance, selfcenteredness, greed, addiction and accumulation. It is a major sin against the Great Mother's Eternal Law - Death and Rebirth -  in which accumulation is disturbing the universal balance. By taking refuge to The Great Mother we will be initiated in Her regenerating power. It is the beginning of a New Era in which everybody has to become a Jesus. For, if we refuse to die we will be (soon) forced to.

Don't ask Jesus to die for you, but ask how
you may "die" for others

8. „In het begin was (is) de Grote Moeder". Dit is de „geloofsbekentenis" van allen die tot Inzicht gekomen zijn. De Moeder is het Uiteindelijke, zij omvat geboorte, leven en dood. Alles komt zonder Haar actieve toedoen uit Haar Diepte voort en keert erin terug. Het Goddelijke, het Zijn, het Licht is haar eerstgeboren Zoon (Dochter), absoluut, maar niet (meer) de Laatste Werkelijkheid. Zij geeft en neemt in hetzelfde Moment, zij garandeert de balans, de eenheid der tegenstellingen op aarde. In deze tijd van angst, crisis en wanhoop heeft Zij de ogen en het hart van de mensen opnieuw geopend, heeft Zij ZichZelf aan de wereld geopenbaard. Uit oneindig mededogen heeft Zij Haar Geheim aan de mensen toevertrouwd, opdat zij alsnog hun toevlucht in Haar zullen zoeken om zo wedergeboren te worden. Zij is er voor iedereen en alles, zonder uitzondering. Afhankelijk van geslacht, situatie, religie, gebruik, land en cultuur ontwikkelen mensen hun eigen weg tot Haar.

MOEDERGEBED
Volmaakte Leegte
Baarmoeder van het Al
Afgrond van het Niets
Vanuit uiterste Ontlediging
Geboorte gevend
Oorsprong van al-wat-is
Van het Zijn en alle zijnde
Moeder van God
Het universum en de groene aarde
Het gras, de bomen, de dieren, de mensen
De rivieren, de rotsen en de wolken
In hetzelfde eeuwige Moment
Alles terugnemend in Jouw Schoot
Laat ons voortdurend
Sterven en opnieuw geboren worden
Deel zijn van het Geheel
Moeder, eeuwige Wijsheid
Wet van het universum
Toevlucht van de verdwaalden
Troost van alle lijdenden
Genezeres van de zieken
Liefdevol Vacuüm
Heilige Oergrond
Ontfermt U over ons

9. In deze meest wanhopige tijd moet iemand daarbij echter het voortouw nemen. Vandaar dat Zij de Oorspronkelijke Traditie heeft „aangewezen", om het Geheim te koesteren, te bewaren en te delen met een ieder, terwille van al wat leeft. Inderdaad, zij heeft ZichZelf ook aan mij onthuld, deelgenoot gemaakt, mij ingewijd in Haar Geheim. Ik ken Haar van binnenuit. Geprezen is Zij, de Allerdiepste. Hoe allesomvattend, ondoordringbaar en afwezig dat Zij is. Zij is het ware Mysterie, de bodemloze Grond aller dingen. Het Geheim is dat van sterven en wedergeboorte, dood, opstanding en vernieuwing. Zij heeft mij de schellen van de ogen laten vallen. Hoe werd Haar Geheim niet gestolen, toegeëigend, nagebootst, vervalst en ten eigen nutte geëxploiteerd? Dood en opstanding komen echter uitsluitend en alleen uit Haar Schoot. Niet een strenge vader die zijn zoon opoffert „terwille van de mensheid", maar een lieflijke Moeder die zich over de natuurlijke gang der dingen ontfermt, is de Weg, de Waarheid en het Leven. Niemand die ooit om zo’n wreed offer heeft gevraagd, een die ons daarentegen wel voor tweeduizend jaar - vanwege de „verlossing" - aan het Christendom heeft verplicht. Het offer in ruil voor de macht, zo simpel was het. De Moeder daarentegen kent geen machtsspelletjes. Zij is reeds almachtig, dus wat is de point? Dus heeft Zij in haar almacht Haar Geheim direkt aan de mensen gegeven, zodat de Bron van Regeneratie weer in des’ mensen eigen midden is. Het staat iedereen vrijelijk ter beschikking, zonder voorwaarde, wederdienst of verplichting. De universele orde der dingen is daarmee hersteld. Het Nieuwe Tijdperk is nu daadwerkelijk aangebroken.

Schoot-1.gif (12311 bytes)10. De Grote Moeder is niet gelijk aan God, dit laatste komt immers uit Haar voort. Hij (Het) is Haar Lichtlichaam, evenals het universum Haar Materiële Lichaam is. Zij is dus de fundamenteel Andere en Grotere Werkelijkheid, een die aan gene zijde van het Goddelijke ligt. 

Fig.1 Het matriarchale heiligdom van Barnenez (Bretagne),
ontstaan rond 4000 BCE, de inspiratie voor onze MatriDôme.

11. De voortdurende heiliging van het dagelijks leven krijgt zijn inhoud door het beoefenen van de tweevoudige Oorsprong. Je invoegen in het Geheel, met je geest in de Grote Geest (het Zijn, „Hemel") en je lichaam in de aarde, komt tot stand door het herhalen van de mantra „deel van het Geheel" en het voortdurende lichaams- en omgevingscontakt. Het is de basismantra die de hele dag door, in alle situaties en bij alle bezigheden gepraktiseerd wordt. Wanneer deze tegelijkertijd in praktijk worden gebracht, kom je in je midden, je Hart, het snijpunt van het vertikale met het horizontale. Je innerlijke balans is daarmee hersteld. Voor devotionele ogenblikken is dan het Moedergebed bedoeld. Het kan worden aangevuld met het bekende, maar hier tot zijn oorspronkelijke vorm teruggebrachte „Moeder, ontfermt U over mij" 1). Vooral ook in ogenblikken, dat je steun en vertroosting zoekt, is er haast geen betere manier om je tot Haar te wenden. Je leeft immers al in Haar Schoot. Het „ontfermt U over mij" herinnert je dan aan de ontferming, die er reeds van alle eeuwigheid is. Alles, zonder uitzondering is immers in het Grote Geheel ingebed.

1. Of bijvoorbeeld ook "Prijs de Moeder".

12. Als je om je heenkijkt en beseft, dat ook de geranium op de vensterbank, de kat op de TV, de TV zelf, je echtgenoot en het buurjongetje alle in dezelfde Ruimte zijn, dan kan het bijna niet anders, dan dat je daar (weer) vrolijk van wordt. Als verlengstuk van het tweevoudig geworteld zijn, kennen wij de „hemel en aarde" oefeningen (qigong vrije stijl). Zij bestaan uit de volgende onderdelen: jezelf aarden in de grond, het langzame bewuste lopen (kinhin), de eigenlijke oefening, waarbij je zo in de grond verankerd bent, dat je armen spontaan, heel langzame, bewuste en symmetrische bewegingen maken, de roerloze „hemel en aarde" houding met tot slot het groeten van je omgeving middels de Aziatische groet (namasté) en het door je omgeving teruggegroet worden. „De bomen groeten jou, terwijl jij hen groet".1). Deze oefeningen hebben een heel bijzondere uitwerking. Zij versterken het voelend gewaarzijn, je innerlijke helderheid en balans, je vitaliteit en energie dusdanig, dat regelmatig doen een totale innerlijke transformatie ten gevolge heeft. Zij zijn de basis voor uitgebreidere oefeningen, dans en extase. Het fijnste is om ze buiten samen met anderen in de natuur te doen. In navolging van de „terug naar de natuurbeweging" van de jaren ‘20-’30 kunnen de oefeningen ook naakt worden gedaan, hetgeen een hele speciale extra kwaliteit geeft. Voor verdere verdieping zijn er dan de intensieve meditatietechnieken, speciaal ook geschikt voor retraites, die alle uitvoerig eerder zijn behandeld. Het meest heilige Moment is echter het inslapen, hetgeen in een vorig hoofdstuk reeds uitvoerig is beschreven. Partners beleven hier hun meest intieme ogenblikken. De lieflijkheid waarmee de Moeder je tot Zich terugneemt is onvergelijkelijk. Vier deze momenten met stilte, aanwezigheid, aanraking, strelen of vrijen. De tantrabeleving cq -meditatie is elders al eerder beschreven 2).

1) Zie het boek "De Universele Weg"
2) Zie "Lied van Vol-Ledigheid"

Schoot-2.gif (24247 bytes)13. Uit therapeutische ervaring van vele jaren weet ik, hoe ook zeer bewuste en geëmancipeerde vrouwen de mannelijke inbreng in de relatie waarderen. Authentiek mannelijke kwaliteiten als afstand nemen, een helder inzicht, iets op een rijtje krijgen, initiatief, creativiteit en kameraadschap zijn daarmee onontbeerlijk in de nieuwe samenleving.

Fig.2 Barnenez.

14. De verering van de Moeder heeft haar hoogtepunt in de viering. Het zingen van lofzangen neemt daarbij een grote plaats in. Bepaalde chants uit verschillende tradities - al of niet gewijzigd cq in de oorspronkelijke vorm en bedoeling teruggebracht - zijn daarvoor heel goed bruikbaar. De cultus vindt veelal plaats in de beslotenheid van een huisbijeenkomst of in een daartoe speciaal gewijde plaats. Bestaat de groep al wat langer en kan zij al iets opbouwen, dan heeft zij vaak reeds het cultusidool, de zwarte bij voorkeur basalten Baarmoeder, de „Womb" kunnen installeren. Zwart is het symbool van de Diepe Schoot van de Moeder, basalt is het gesteente dat moeder aarde door middel van haar openingen, de vulkanen over de aarde laat lopen. Het creatieve aspekt wordt gesymboliseerd door de stralenkrans van licht die de Womb omgeeft. De vorm van de Womb heeft (uiteraard) gelijkenis met een baarmoeder, zij roept associaties met het primordiale, numineuze en archaische op. In navolging van zeer oude rituelen, is de rondgang rond de Womb een vast onderdeel van de cultus. Het aanraken is daarbij het beslissende moment.

15. Hoogtepunt is de met grote regelmaat gehouden Donkere Nacht, waarin neofieten hun initiatie ontvangen. Zij brengen dan - alleen of gezamenlijk - een hele nacht in de Grot door. Deze is geheel duister, terwijl de Womb een geheimzinnige glans uitstraalt. Bij afwezigheid van de Grot (hetgeen ook een natuurlijke grot kan zijn), wordt de toevlucht tot een gewone donkere kamer gezocht. Naast de gemeenschappelijke kenmerken heeft iedere groep echter ook zijn diversiteit. Er kunnen vrouwen-, gemengde of ook mannengroepen zijn. De steen als symbool van het Uiteindelijke, evenals de omloop zijn overigens later door de patriarchale traditie overgenomen. Denk aan de Kaaba in Mekka, de Graal, de „blinckende steen" (Ruusbroec) en de „steen der wijzen", naast de rondgang om Jericho, de cirkelgang rond de Ka'aba en het lopen rond een Boeddhabeeld. Het woord omgang kennen we van de stille omgang, zoals deze nog steeds elk jaar in Amsterdam wordt gehouden. Vroeger - in het matriarchaat - liep men ook vaker naakt rond het cultusobject en ik zie geen enkele reden, waarom dat niet in ere hersteld zou kunnen worden. Het naakt bij de Moeder zijn geeft een geborgenheid, die de religieze beleving enorm kan intensiveren. Het spreekt vanzelf, dat dit alleen in een sfeer van veiligheid, sacraliteit, zorgvuldigheid en „discretie" kan plaatsvinden. Terughoudendheid zou echter misplaatst zijn. Naaktheid is een algemeen geaccepteerd iets. Tegenover de vulgariteit, waaraan het menselijk lichaam tegenwoordig veelal is blootgesteld, is de heiliging van het lichamelijke een welhaast absolute must, een poging om de oorspronkelijke balans te herstellen.

16. Een uniek en oeroud ceremonieel uit Japan laat zien hoe het vroeger was. Daar treden jonge meisjes op in nachtclubs, terwijl zij, nadat zij zich op subtiele manier hebben ontkleed, op een soort catwalk naar voren komen, dan langzaam een positie aannemen, waarbij zij diep achterover leunen, tewijl zij met hun hand hun vulva openen voor de menigte enthousiaste mannen vóór zich. Hoewel nu dus gepresenteerd als onderdeel van een nachtshow, kun je je niet onttrekken aan de indruk, dat dit ritueel - de tokudashi - nog steeds een sacraal karakter heeft, waarbij de Godin (Moeder) het geheim van haar Schoot aan haar minnaars (kinderen) toont, die daarvan dan ook in extase geraken. Het pleit voor de Japanse man, dat hij in de moderne tijd nog steeds dat respect weet op te brengen (naast zijn andere, misschien minder gewaardeerde karaktertrekken).

17. Overigens kan de huidige catwalk, waarin mannequins, „godinne-achtige wezens" naar voren komen om onder het mom van kledingshow hun weelde en schoonheid publiekelijk te tonen, heel goed een overblijfsel uit het matriarchaat zijn. En: zelfs in de klassieke tijd - zoals iedereen weet - was tempelprostitutie nog in zwang, waarbij een man door de representante van de godin in de heiligheid van de liefde werd ingewijd. Carnaval en de huidige vacantie-orgieën hebben er ook een link mee. Nu min of meer gedegradeerd als uitlaatklep voor de druk, de stress en het ongenoegen over het patriarchaat, kun je ook daar elementen van de vrolijkheid, uitgelatenheid en sexuele uitspatting van vroegertijden - die van de Moeder en de godin - in zien. Met name de haast kinderlijke onbedorvenheid van de jeugdigen, die zich bijvoorbeeld elke zomer in Zuid-Europa aan drank en sex te buitengaan, is zeker vulgair, ruw en grof, maar ook ontwapenend. Het feit, dat het vaak juist de vrouwen zijn, die openlijk en zeer direkt het initiatief nemen, heeft tot een vorm van gelijkheid, humor en speelsheid onder de sexen geleid, waar je soms met open mond naar staat te kijken.

18. De achtergrond van de Donkere Nacht is uitermate boeiend. Het begon als metafoor voor de Grote Moeder. Talloze mythen bevestigen het primaat van de Duisternis als de dimensie waarvanuit het Licht wordt geboren. Haar duisterdiepe Vacuüm, later gesymboliseerd door de Onderwereld, werd het Vat van regeneratie, waarin alles wordt getransformeerd. Zowel in Soemerië als Griekenland was de onderwereldmythe - waarin de held inging, stierf om er als nieuwe mens uit geboren te worden - een belangrijk onderdeel van het religieuze leven. In het Christendom werd het van zijn bevrijdend karakter ontdaan en ontaardde het in het eindstation - de hel - voor de verdoemden. In de Islam daarentegen behield het zijn positieve connotatie. Daar (in Egypte) wordt ieder jaar gedurende de maand Rajab de Grote Nacht (el-Lela el-Kebira) gevierd, ter gelegenheid van de sterfdag van Al-Sayyida Zaynab, de kleindochter van de profeet, ook „moeder" genoemd. Deze viering, waaraan vooral vrouwen deelnemen, bestaat uit verschillende fasen - vroomheid, gebed, aalmoezen, eetfestijnen, gebedsgenezing, dhikr (extatisch reciteren, „herinneren van Allah") van vrouwelijke soefi’s, tijdelijke opheffing van de scheiding der sexen - culminerend in de rondgang rond de schrijn van Sayyida. In de Westerse mystiek werd de Donkere Nacht synoniem met de fase waarin het ik gezuiverd wordt, teneinde zich definitief met het Licht te kunnen verenigen. Joannes van het Kruis was hiervan de belangrijkste woordvoerder. In De Oorspronkelijke Traditie tenslotte is de Donkere Nacht in zijn oorspronkelijke betekenis hersteld als initiatierite van de Grote Moeder.

Schoot-3.gif (31823 bytes)19. Een wedergeboren mens heeft de angst voor de dood overwonnen. Begrippen als sterven, dood, onderwereld, chaos, duisternis en de duivel, komen dan in een heel ander licht te staan. Hij speelt zijn noodlot - de cyclus van geboorte en dood - in plaats van eraan te willen ontsnappen. Je hebt wel een karma, maar je bent het niet.

Fig.3 De Womb van Lepenski Vir (Balkan),
8000 jaar oud.

 

20. Een ander voorbeeld van grote devotie is die van Sri Ramakrishna voor Kali-Ma, de grote godin van verschrikking en wedergeboorte. Zoals wellicht bekend, is Kali een van de meest populaire godinnen in India. Zij wordt gelijkgesteld met de Grote Leegte, de Grote Moeder die geboorte, leven en dood in Haar hand heeft. Haar beeltenis is afschrikwekkend. Geheel diepzwart, een rode tong hangend uit haar mond, staande op het lichaam van Shiva, haar goddelijke echtgenoot en meestal afgebeeld op een kerkhof, kan ze een niet-ingewijde heel wat angst inboezemen. Zwart is niet alleen een symbool voor Haar ondoordringbare Duisternis, maar ook een teken van het feit, dat in Haar Ruimte voortdurend al het lelijke, overtollige, slechte, gemene, zelfzuchtige, alle haat, begeerte, jalouzie, onwetendheid en wereldse gehechtheid teruggenomen wordt en vernietigd. Voor de ingewijde is dit juist een teken van haar mededogen, ja haar liefelijkheid, tederheid en begaan-zijn met de mensen. De Grote Moeder troost de angstigen en bedrukten, in plaats van met straf en vergelding te dreigen. Kali wordt de eeuwige nacht van onbegrensde vreugde en vrede genoemd...degene die de balans op aarde voortdurend herstelt. Zij omvat de polariteit der tegenstellingen, zij representeert dood, bestendigheid, schepping en voortdurende regeneratie van het universum. Haar vernietigende aspect valt samen met de kali-yuga, het moment in de tijd, waarin wij nu verkeren.

21. Het vernietigende aspect van de Grote Moeder (Kali) loutert je van vastzittende haat, woede, jaloezie, angst en pijn. In overgave smeek je Haar, dat zij dit van je afneemt. Het is de basis van louteringsessies  of "Grote Moeder Healing".

22. Het is frappant, dat Kali niet alleen in India, maar in verschillende gedaanten overal in de wereld voorkomt. Dit onder andere in de oude Azteekse godin Coatlicue, later omgevormd tot de Maagd van Guadelupe (Mexico), de godin Rhea op Kreta, in Ierland verscheen zij als Cailleach, een oude Keltische naam voor de grote godin in haar aspekt van vernietigster, in de Sara-Kali van de zigeuners, die ieder jaar opnieuw bij Ste-Marie-de-la-Mer (Camargue, Frankrijk) in zee gedragen wordt, tot en met de maagd Maria als zwarte madonna. Sri Ramakrishna, de godin-dronken man van de Dakshineswar tempel bij Calcutta, is een van de grootste Moedervereerders aller tijden. Hij ging zo zeer in Haar op, dat hij Haar fysiek ervaarde, naast dat hij ontelbare keren in samadhi opging, dusdanig, dat hij vaker op de rand van gekte belandde. In India, waar mensen die de Godservaring realiseren de hoogstmogelijke achting krijgen - in tegenstelling tot het Westen, waar alleen het materialisme telt - wordt Sri Ramakrishna als een van de hele groten beschouwd.

23. Een beeld dat de Werkelijkheid het meest nabijkomt is Maria, de "Moeder van God", letterlijk opgevat. Merk op, dat dit in de patriarchale traditie eigenlijk helemaal niet kan. Immers, daar is God het Uiteindelijke, de Ene, de Laatste. Daar achter is Niets (...). Laat staan dat er nog iets "vrouwelijks" achter zou kunnen zitten. Er was dus ook maar één oplossing denkbaar, namelijk het degraderen van de Grote Moeder tot een aardse, "vleselijke" moeder. Eentje die buiten de Transcendentie staat. Toch zijn al die zoete plaatjes van "Moeder met kind" -  in de juiste context geplaatst - uniek in de geschiedenis van de religie. Niet dat het Christendom deze had uitgevonden. Dit is zoals iedereen weet een syncretistische godsdienst, die in de loop der eeuwen alles wat hem te pas kwam heeft toegevoegd aan zijn pantheon. Daarbij heeft de noumineuze Grote Moeder zich in ons cultuurgebied het eerst gemanifesteerd in de egyptische moedergodin Isis. Deze gaf vervolgens geboorte aan de god Horus. De afbeelding van (de zwarte!) Isis met Horus op haar schoot zijn wereldberoemd. Dit beeld nu werd in de tijd van het Romeinse Rijk - het rijk hield Egypte meer dan 6 eeuwen bezet - overgebracht naar Europa, waar het een plaats vond in de ontelbare hellenistisch-romeinse tempels overal in het rijksgebied. Het Christendom nam deze voorstelling over, allereerst als "Zwarte Madonna" vervolgens als de gewone. Ook in het huidige Europa zijn van de eerste talloze voorbeelden te vinden. De Madonna van Czestochowka in Polen is een van de beroemdste. Maar ook de Vrouwe van Loden (Polen), de Maagd van Loretto, de Zwarte Madonna van St.Marie de la Mer, de kathedraal van Moulins (Frankrijk), de Zwarte Madonna van Nuria (Spanje) tot en met de vele russische ikonen, spreken boekdelen. Oorspronkelijk verbeeldden zij echter niet "Maria met Jezus", maar de ultieme Grote Moeder met God-Zelf als Haar "eengeboren" kind.    

24. Het is verleidelijk te denken hoe gemakkelijk de katholieke kerk tot de Waarheid van de Grote Moeder zou kunnen terugkeren. Immers heeft zij als enige grote godsdienst de "madonnaverering" moeten toestaan. Ofschoon daar helemaal geen theologische fundering voor was. Puur door druk vanuit het volk - dat eeuwenlang de Grote Moeder had aanbeden - is in het jaar 431 in Ephese beslist dat de maagd Maria de "Moeder van God" (Theotokos) was. Zij werd hierdoor de directe opvolgster van de godin Artemis, wiens tempel dan ook prompt werd omgebouwd tot een Mariabasiliek. We hoeven de kerk dus alleen maar te herinneren aan haar eigen dogma (maar dan absoluut genomen), om te bewerkstelligen, dat de Grote Moeder in de vorm van Maria Haar oorspronkelijke plaats weer in kan nemen: als Ultieme Werkelijkheid, geboortegevend aan "God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest".        

25. Het meest kenmerkende van de GroteMoedertraditie is wel, dat het oude schuldbesef een nieuwe inhoud krijgt. Tegen het licht van Haar universele Wet, waarin de kosmische balans van vernietiging, duurzaamheid en geboorte centraal staat, wordt de "onwil om te sterven" tot "hoofdzonde". Het is bijzonder actueel. Immers, in plaats van ons te bekommeren om het geheel en dus delen van onze overvloed met anderen die permanent lijden onder het tekort door ons veroorzaakt (zij leven in armoede omdat wij teveel hebben), gaan wij gewoon door met het ophopen, oppotten en vergaren van het teveel. Onze individuele en collectieve zelfzucht - ikgerichtheid, verslavingen van allerlei aard, arrogantie en onverschilligheid, verblind door geld, bezit, zekerheid, luxe, gemakzucht en ambitie - kent geen grenzen. De recente gebeurtenissen (11.9) hebben ons (hopelijk) met een schok tot onszelf gebracht. Het moge leiden tot diepe spijt, dat wij - ondanks alle "spiritualiteit" - geen of onvoldoende oog hadden voor het geheel en geen greintje pijn wilden lijden terwille van anderen. In plaats van nu nog meer muren om onszelf heen te bouwen - tegen echte of vermeende vijanden - zouden we de moed moeten hebben om ons geheel van onze verdedigingsmechanismen te ontdoen om naakt voor de Grote Moeder te verschijnen. Aan wie zouden wij onze schuld beter kunnen bekennen? Aanvullend kenmerk van de Grote Moedervereerders is dat zij niet alleen voor zichzelf "sterven", maar tevens voor alle anderen, die onwetend zijn van Haar genade.

Als je heen en weer wordt geslingerd op de golven van trots, eerzucht, jaloezie of wedijver, roep Maria aan

Bernard van Clairveaux

26. Ook het lijden komt een een geheel ander licht te staan. In tegenstelling tot veel spirituele systemen en praktijken - alle gericht op het vermijden van lijden - geeft de Grote Moeder er een nieuwe zin aan. Daarbij kunnen het existentiële lijden en het dagelijkse lijden onderscheiden worden. Het eerste is het contactverlies met de werkelijkheid - horizontaal en vertikaal - zoals dat in dit boek meermaals is beschreven. Dit lijden is het diepst, maar nog het gemakkelijkst op te heffen...Het tweede lijden is van spiritueel-psychologische aard en veel moeilijker mee om te gaan. De grondoorzaak is het je vereenzelvigen, identificeren, het vastklampen. Door dit vasthouden-aan belemmer je het werk van de Moeder in je: het voortdurend sterven en opnieuw geboren worden. Vanuit Haar oneindig mededogen stuurt Zij daarom lijden op je weg. Dit lijden heeft de functie van het afbreken van je fixaties. Het kan zich aandienen onder vele gedaanten. Bijvoorbeeld in de vorm van tegenslag, verlies, verzet, verwarring, angst en teleurstelling. Alles dient de afbraak van het zelfgenoegzame ik. Ook wanneer behoeftigen, armen of zieken op je pad komen, is dat een teken dat de Moeder Zich om jou bekommert. Immers, confrontatie met hen nodigt je uit om (een stukje van jezelf) te geven. Hoe meer pijn dat geven doet ("een rib uit je lijf"), hoe meer het overeenkomt met de bedoelingen van de Moeder. Door de zin ervan in te zien, verandert je houding ten opzichte van lijden radicaal. Pas wanneer je het zonder voorbehoud totaal accepteert, c.q. verwelkomt, dan heb je de weg naar de Grote Moeder pas echt gevonden. Het zal duidelijk zijn, dat de Moeder hiermee een nieuw tijdperk inluidt. 

27. Het grootste verzet tegen de Moederspiritualiteit komt van (...) vrouwen, diegenen, die zich het sterkst met het patriarchaat hebben geidentificeerd: de welgestelden, de succesvolle carrièrevrouwen, de intellectuelen.

28. De vollemaansvieringen zijn al wat langer in zwang. Vooral in Wicca, een natuurgodsdienst, die vooral in de Verenigde Staten gepraktiseerd wordt. In de Grote Moedergemeenschap is deze bijeenkomst populair bij gezinnen, die er dan een heel feest van maken. Ook heeft regelmatige bodymind loutering zijn plaats in de viering. Er zijn hiervoor verschillende darmreinigingsmethoden beschikbaar. Elke maand opnieuw ruimt men zo de oude lichamelijke en psychische rommel op om plaats te maken voor het jonge, het frisse en het nieuwe. De bij de initiaties genoemde „Dying to the old" training ligt in het verlengde daarvan. Het is een vorm van reiniging/loutering die het echte „sterven en opnieuw geboren" dicht benadert. Voor dit doel is de Grote Moeder Healing ontwikkeld. (Zie hoofdstuk 7).

29. Tot slot het onderdeel van de cultus, samenhangend met de cycli der seizoenen en de levensfasen. Wij hebben vier grote seizoensvieringen (jaarfeesten), te weten het Midwinterfeest, het Lentefeest, het Midzomerfeest en het Herfstfeest, alle samenvallend met de overgangen. Het zijn de feesten, waaraan door de verschillende groepen, afhankelijk van cultuur, landschap, klimaat en groepsbeleving een eigen invulling wordt gegeven. Alle benadrukken echter het sacrale karakter. Het is het geboorte- en bestendigheidsaspect van de Moeder, dat hier naar voren komt. Kijk om je heen naar de wonderschone pracht van bomen, planten, bloemen, beken, bergen, wolken en lucht. De natuur brengt ons dicht bij onszelf, zij nodigt keer op keer weer uit tot viering. In direct contakt te staan met de elementen, doet een ongekende vreugde opwellen. Het maakt je weer deel van het Geheel. Het Geheel komt voort uit de Matrix, Zij die ononderbroken Haar levensweb weeft. Ons bestaan is erin ingebed, hetgeen tot uiting komt in de viering van de levensfasen: geboorte, puberteit, adolescentie, volwassenheid, overgang, ouderdom en dood. Leven wij overeenkomstig Haar wet, dan is ons een "lang, gelukkig en gezond leven" beschoren, terwijl Haar "scheppingswellust" ons de extase van liefde, sex en erotiek schenkt als inwijding in Haar geheim: sterven en opnieuw geboren worden.

30. Het lichaam dat je hebt is instrumenteel, een nuttigheids- en gebruiksvoorwerp. Het lichaam dat je bent, is daarentegen de bron van vreugde, genieting, kracht, gratie en levenslust. Via je lichaam ben je deel van het paradijs. Het is alleen dán een obstakel, wanneer je jezelf er tegenover plaatst.

PELGRIMAGES

31. Vooral in deze eerste tijd, waarin er nog geen of niet voldoende Matridomes zijn, kunnen pelgrimages naar sacrale oorden, plekken en tempels georganiseerd worden. De grote verrassing in dit opzicht is Afrika. Doordat officieel het mannelijke in de Afrikaanse cultuur benadrukt wordt, valt het niet zo snel op, dat de cultuur van oudsher matriarchaal is. Ook nu nog wordt de dorpscultuur gedomineerd - wel met grote locale verschillen - door de verschillende Godinnen. Relicten uit oude glorietijden - waarin er een Afrikaanse beschaving bloeide - zijn de KoninginMoeders. Zij herinneren aan de MoederGodinnen van het oude Sumerië en Egypte. Het is inderdaad zo, dat deze invloeden er zijn geweest. Zij introduceerden niet iets nieuws, maar versterkten de reeds aanwezige archaische cultuur. Ook in het leven van alledag neemt respect voor de moeder een grote plaats in. Het krijgen van kinderen wordt beschouwd als de hoogste genade. (Kinderloosheid is daarom een van de schrijnenste problemen...). Vrouwen zijn bovendien een onmisbare factor bij het instandhouden, voeden en verdedigen van de gemeenschap. Hun rol als conflictbemiddelaars is legendair. Voeg eraan toe, dat sinds enige tijd vrouwen hun identiteit, (economische) zelfstandigheid en politieke invloed veroveren, dan heb je een indruk van hoe vrouwelijk Afrika wel is. Pelgrimages, om respect te betuigen aan de Grote Moeder, Moeder Aarde en de stammoeders van Afrika staan daarom hoog genoteerd.

32. In principe kan elk gebied in aanmerking komen. Voor de hand ligt, dat oorden met herinneringen aan de Moedercultuur - Parijs, St.Marie de la Mer, Barnenez, Lepenski Vir, Malta, Kreta, Catal Hüyük (Turkije) - plekken van bijzondere natuurlijke schoonheid (moeder aarde) of van mystieke tradities de voorkeur genieten. Beroemd zijn de tempels/kerken van Kali (India) en de Maagd van Guadeloupe (Mexico). De "Zwarte Madonna" neemt een speciale plaats in. Voortkomende uit de Egyptische Isiscultus - Isis, de Moeder van God (Horus) - dook zij weer op in de Middeleeuwse Mystiek: ketters en orthodox. De cisterniënsische spiritualiteit onder inspiratie van Bernard van Clairveaux was daarbij niet onbelangrijk, naast die van (vermoedelijk) de Broeders en Zusters van de Vrije Geest. De Moeder speelde een grote rol in de Vrouwenmystiek – de begijnen en begarden – en de Rijnlandse Mystiek. De vroegste Vierge stamt uit de 9e eeuw. Vooral op de plaatsen waar vroeger de "heidense" Moeder werd vereerd, dook Zij op. Denk aan Centraal Frankrijk. De "Cantigas de Maria" van Alphonso el Sabio - honderden liederen opgedragen aan Maria - schijnen door de Vierge geinspireerd te zijn. Een speciale vorm is de Schrijnmadonna. Zij geeft geboorte aan de Drie-eenheid, dus ook aan de "Vader". Jean Gerson (1363-1429) waarschuwde tot slot tegen het "ketterse karakter", waarna de Vierge officieel verdween. Naast een pelgrimage naar de Vierge (o.a. in Frankrijk, Duitsland, Zwitserland en Spanje) zijn er vele andere plaatsen van viering, samenzijn, meditatie, oefening, loutering, kunst, wildernis en afzondering. Alle vormen van pelgrimage verstevigen de band met de Moeder, de aarde en met elkaar. Het spreekt vanzelf, dat niet alleen de plaatsen, maar ook de tocht zelf „heilig" is. „Er is geen weg naar vrede, vrede is de weg".

Home

© 2000 Copyright by Han Marie Stiekema
Last update: 11/08/07